حُبُّ الله
بسمه تعالی
حضرت علی(ع) در حدیث زیبایی میفرمایند:
«حُبُّ اللهِ نارٌ لا یَمُرُّ عَلی شَیْء إِلاَّ احْتَرَقَ وَ نُورُ اللهِ لا یَطَّلِعُ عَلی شَیْء إِلاّ أَضاءَ»
« دوستی خدا آتشی است که به هرچه عبور میکند آن را میسوزاند و نور الهی نمیتابد بر چیزی مگر آنکه آن را روشن میکند.»1
در این حدیث به 2 الی 3 نکتهی جالب رسیدم که قابل توجه است:
1- حضرت میفرمایند «حُبُّ اللهِ نارٌ»: دوستی خدا آتش است؛ نمی فرمایند «حُبُّ اللهِ کنارٌ»: دوستی خدا همچون آتش است. خب! آتش بودن دوستی خدا یعنی چه؟ یعنی هرکه خدا را دوست میدارد میسوزد. چرا ما نسوختهایم؟ ما حداقل اگر عاشق خدا نیستیم باید او را دوست داشته باشیم ولی چرا نسوختهایم؟ شاید با خدا دشمنیم!. شاید هم هنوز او را نشناختهایم!. پس اگر در سکرات موت از من بپرسند خدا کیست چه بگویم؟ همین الان نمیدانم خدا کیست چه رسد به آنکه در سکرات موت بخواهم به ملائک عذاب خداوند بگویم خدا کیست.
2- حضرت میفرمایند «حُبُّ الله»: دوستی خدا؛ نمیفرمایند مثلاً «عشق الله»: عشق به خدا. یعنی کسی که خدا را دوست دارد میسوزد چه رسد به آنکه عاشق خدا شود. اینجاست که عاشق به خدا در مقام فنا قرار گرفته و نابود میشود. ما کجای خطیم؟ دوست؟ عاشق؟ یا اینکه اصلاً خدا را نمیشناسیم؟ شاید هم دشمن اوییم و خودمان بیخبریم؟! هرچه هست یا خدا را نشناختهایم یا خدای دیگری را به جای «الله» میپرستیم یا اینکه او را میشناسیم ولی دشمنش هستیم.
3- در ادبیات عرب وقتی بیان یک جمله در چنین قالبی میآید که «عبور نمیکند مگر اینکه میسوزاند» یا «نمیتابد مگر اینکه روشن میکند» هدف، تأکید بیشتر بر مفهوم جمله است. چون حضرت میتوانستند قالب جمله را این چنین بیان کنند: «حُبُّ اللهِ نارٌ یَمُرُّ عَلی شَیْء احْتَرَقَ: وقتی عبور کند میسوزاند» یا «نُورُ اللهِ یَطَّلِعُ عَلی شَیْء أَضاءَ: با تابیدن خود بر هرچیز آن را روشن میکند». پس حضرت میخواهند با چنین قالبی به ما بفهمانند که دوستی خدا وقتی وارد دلی شد فقط میسوزاند و لا غیر.
۱- مصباح الشریعه و مفتاح الحقیقه، الباب الثانی و التسعون فی حب الله، ص 192
- ۹۱/۰۹/۲۳